{jcomments on}Znajomość setek ćwiczeń i atrakcyjność form prowadzenia zajęć nie zastąpią braku podstaw wiedzy o treningu jako procesie i jego zasadach (A. Pac-Pomarnacki, „Sport Wyczynowy” 1-3, 2008). Materiał uzyskano od Piotra Wiśnika. Pierwszą część artykułu znajdziesz tutaj.

 

Suplementacja Suplementacja wymaga stosowania 4 głównych zasad enzymologii, do których kolejno będziemy dochodzić w dalszej części tekstu.  

Białka Białka biorą udział w:

 

• budowaniu masy mięśniowej lub jej regeneracji,
• regulacji przemian wewnątrz każdej żywej komórki,
• procesach obronnych organizmu.

 

Białka są wykorzystywane jako substraty energetyczne jedynie w warunkach deficytu węglowodanów, jednak może to prowadzić do zaburzeń w ich głównych funkcjach. Nadmiar białka w pożywieniu zostaje przekształcony w zapasy tłuszczu, nie przyczynia się, jak często się myśli, do rozrostu tkanki mięśniowej. Zapotrzebowanie na białko warunkują różne czynniki, mające kluczowe znaczenie w przypadku młodych zawodników:

 

• faza wzrostu i rozwoju,
• geny,
• uprawiana dyscyplina,
• obciążenia treningowe.

 

Trening nasila tempo niszczenia niektórych komórek. Kiedy zawodnik kończy zajęcia treningowe nie jest silniejszy lecz słabszy! Dlatego zaraz po zakończeniu jednostki treningowej podać należy zawodnikowi do spożycia mieszaninę białka z cukrami (tzw. „post training formula”). W ten sposób spełniamy 2 reguły enzymologii.

 

1 reguła enzymologii

 

Szybkość reakcji wzrasta wraz ze wzrostem liczby cząsteczek enzymu, który tę reakcję katalizuje.  

 

2 reguła enzymologii

 

Aby uzyskać maksymalną szybkość reakcji, enzym należy wysycać substratem (lub substratami, gdy jest ich więcej niż 1).

 

Skala tego „osłabienia” zawodnika po treningu zależy od intensywności bodźców treningowych jakim był poddany. W dużym uproszczeniu trening jest cyklicznym procesem:

 

• niszczenia i
• odbudowywania.

 

Aby procesy odbudowywania przeważały nad procesami niszczenia muszą być koniecznie spełnione następne 2 reguły enzymologii.  

 

3 reguła enzymologii

 

Niektóre enzymy do swojej działalności wymagają koenzymów. Przy ich niedoborze nie uzyska się maksymalnej szybkości reakcji.  

 

4 reguła enzymologii

 

Reakcja może uzyskać szybkość maksymalną tylko wówczas, gdy zachodzić będzie w optymalnych warunkach środowiska.

 

Komórki, które zawsze dążą do zachowania wewnętrznej równowagi (homeostazy), nie wracają, po obciążeniu treningowym, do poprzedniego stanu. Ale nastawiają się na przyjęcie kolejnego bodźca, tak żeby jego siła była przez nie odczuwana jako mniejsza.

 

Utrzymanie homeostazy organizmu w warunkach ciągłego stresu, jakim jest systematyczny trening jest możliwe dzięki wzrostowi tempa syntezy specyficznych białek (np. enzymów mitochondrialnych), dzięki czemu koszt odpowiedzi komórki na kolejny stres jest mniejszy.

 

Ideałem jest optymalny program szkolenia (treningu), który maksymalnie stymuluje procesy adaptacyjne minimalizując jednocześnie stres komórkowy i systemowy, hamujący zmiany rozwojowe.

 

Należy jednak pozbyć się iluzji, że istnieje jeden doskonały program szkolenia (treningu), który można ściągnąć od kogoś i który będzie odpowiadał każdemu. Badania fizjologów dostarczyły na ten temat wiele dowodów.  

 

Nie istnieje program treningu, który odpowiadałby każdemu!

 

Granice możliwości fizycznych wyznacza potencjał genetyczny. Genetycznie uwarunkowany jest również charakter odpowiedzi organizmu na bodźce zewnętrzne, takie jak np. program treningu.

 

Nie tylko fizjologiczny punkt startowy jest u każdego inny, ale i odpowiedź na trening także. O zakresie reakcji stresowej (na obciążenia treningowe) decydują różne czynniki, wśród nich reaktywność hormonalna i odpornościowa. Wszystkie one winny być wzięte pod uwagę przy opracowywaniu projektu programu treningowego dla konkretnego zawodnika, a potem w monitorowaniu efektów treningu.

 

Dla uzyskania optymalnych efektów, podstawowe znaczenie ma siła bodźca treningowego:

 

• jeśli jest zbyt mały pod względem intensywności czy objętości – mały efekt lub brak adaptacji;
• jeśli będzie zbyt silny – wzrost postępów pojawi się, ale z opóźnieniem, albo będzie zaprzepaszczony.

 

Zbyt ciężki trening może zagrażać zdrowiu zawodnika ponieważ dochodzi do obniżenia odporności organizmu na zmęczenie. Dlatego:

 

• częstość,
• intensywność,
• czas trwania zajęć

 

powinny być starannie dobrane do możliwości zawodnika.

 

Indywidualizacja treningu

 

Dlatego stosowanie zasady indywidualizacji jest jedną z najważniejszych umiejętności trenera i w sposób rozstrzygający wpływa na postępy i osiągnięcia młodego zawodnika. Zasada indywidualizacji wskazuje na oczywisty fakt, iż ludzie różnią się między sobą.

 

Często jednak trener nie zdaje sobie z tego sprawy, jak bardzo i jak istotnie szkoleni przez niego zawodnicy, różnią się między sobą:

 

• poziomem uzdolnienia,
• budową ciała,
• zdolnościami motorycznymi,
• poziomem introwersji i ekstrawersji,
• stałością lub chwiejnością intelektualną,
• poziomem lęku,
• natężeniem i rodzajem motywacji.

 

Wypoczynek

 

W programie szkolenia (treningu) musi się znaleźć miejsce na wypoczynek, niezbędny dla procesów syntezy – ale nie za długi!  

 

Część trzecią znajdziesz tutaj.